Taalontwikkelingsproblemen
Wat is het?
Wanneer een kind de taal niet goed begrijpt of gebruikt, heeft dat gevolgen voor zijn/haar verdere ontwikkeling. Er kunnen communicatieproblemen ontstaan waardoor het kind gefrustreerd raakt. We maken een onderverdeling in taalbegrip en taalproductie. Voorbeelden van problemen met taalbegrip: het kind begrijpt veel woorden niet, het kind voert opdrachten foutief uit of het kind lijkt informatie niet te begrijpen/verwerken (bijv. tijdens een kringgesprek). Voorbeelden van problemen met taalproductie: het kind gebruikt weinig verschillende woorden (kleine woordenschat), het kind heeft moeite met verbuigingen/vervoegingen en/of het kind heeft moeite met het vertellen van een (logisch) verhaal.
Wat doet de logopedist?
De logopedist zal starten met een taalonderzoek om de taalproblematiek uitgebreid in kaart te brengen. Op basis van de hulpvraag van de ouders en de onderzoeksgegevens zal er een therapieplan worden opgesteld. Daarna zal er gestart worden met de behandeling waarbij de ouders aanwezig zullen zijn (zij zijn de co-therapeut). De therapie zal bestaan uit directe of indirecte behandeling. De directe behandeling bestaat uit oefeningen die aansluiten op onderdelen waar het kind het moeilijk mee heeft. Bij indirecte behandeling geeft de logopedist adviezen in de manier waarop de ouders het kind tot spreken kunnen stimuleren.
Articulatieproblemen
Wat is het?
Bij articulatieproblemen heeft het kind moeite met het uitspreken van bepaalde klanken er zijn 2 soorten articulatieproblemen: fonologische en fonetische articulatieproblemen. Bij fonologische problemen kan het kind de klank wel produceren maar nog niet correct gebruiken in een woord (bijv. koe wordt toe). Bij fonetische problemen kan het kind een klank nog niet goed uitspreken (bijv. /r/) Bij interdentaliteit plaatst het kind de tong tussen de tanden
Wat doet de logopedist?
Na de afname van het articulatie-onderzoek zal er een diagnose worden gesteld en wordt er een behandelplan gemaakt. De eigenlijke therapie zal hierna starten. Naast de directe behandeling zullen wij de ouders adviezen geven m.b.t. het oefenen in de thuissituatie.
OMFT bij afwijkende slikgewoonten
Wat is het?
Wanneer het evenwicht tussen de spieren in en om de mond verstoord is (bijv. door duimzuigen, mondademen etc.), kunnen er gebitsafwijkingen, een afwijkende spraak en slik ontstaan. Oromyofunctionele therapie richt zich op het herstel van dit evenwicht.
Wat doet de logopedist?
Na een uitgebreide anamnese zal het onderzoek plaatsvinden. Hierna kan er een gericht behandelplan worden opgesteld. Tijdens de behandeling wordt een afwijkende tongpositie gecorrigeerd en wordt er een juiste slik aangeleerd. Waar nodig kan er een mondtrainer (Myobrace) worden ingezet en zal er aandacht worden besteed aan de spraak.
Dyslexie
Wat is het?
Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige lees- en/of spellingproblemen, die niet het gevolg zijn van omgevingsfactoren en/of een lichamelijke, neurologische of algemeen verstandelijke beperking. (Stichting dyslexie Nederland 2016) Enkele kenmerken van dyslexie zijn:
• Problemen met het herkennen van klanken en letters en het opschrijven ervan
• Problemen met snel lezen
• Problemen met nauwkeurig lezen
• Problemen met spelling
Hardnekkigheid is een belangrijk kenmerk van dyslexie. Niet alleen bij het leren lezen en spellen, maar ook bij het vlot en nauwkeurig kunnen lezen. Dyslexie is aangeboren en is vaak familiair bepaald.
Wat doet de logopedist?
Als dyslexie vroeg gesignaleerd wordt, is de kans groot dat er minder frustratie en onzekerheid bij het kind ontstaan. Kinderen in groep 2 kunnen al risicofactoren vertonen, bijvoorbeeld moeite met rijmen, moeilijk liedjes en versjes kunnen onthouden, moeite met het onthouden van de namen van klasgenootjes. Een vroege begeleiding kan dyslexie niet voorkomen, dyslexie is immers aangeboren en kan niet voorkomen worden. Maar vroegtijdige aandacht voor klanken en letters zorgt ervoor dat er een betere basis wordt gelegd voor het lezen en spellen vanaf groep 3. Een goede samenwerking met school is hierin belangrijk.
De logopedist kan hulp bieden bij:
• Het vergroten van de lees- en spellingvaardigheden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende leerprincipes
• Psycho-educatie: wat is dyslexie en wat betekent het voor mij? Waar heb ik last van?
• Het vergroten van leesplezier.
De behandeling van dyslexie is altijd op maat.
Dementie
Wat is het?
Dementie is een hersenaandoening, waar mensen op verschillende wijzen mee te maken kunnen krijgen. Behalve de bekende geheugenklachten, kan het zich namelijk ook uiten in een achteruitgang van taalfuncties en communicatieve vaardigheden. Er kunnen problemen ontstaan met het vinden/vormen van woorden, het benoemen en het begrijpen van taal en vaker hetzelfde herhalen of vragen. Deze problemen nemen geleidelijk toe en kunnen leiden tot misverstanden en frustratie. Hierdoor kan het zijn dat mensen zich gaan terugtrekken uit het sociale leven of zich daarin belemmerd voelen en wordt de hulp door de mantelzorger bemoeilijkt.
Wat doet de logopedist?
Zowel de persoon met dementie als de mantelzorger kan behoefte hebben aan informatie en advies hieromtrent. Bij Logopedie Maastricht Oost zijn 2 afasie- therapeuten aanwezig die u hier meer informatie en advies over kunnen geven. Samen met u gaan we bekijken hoe u het best om kunt gaan met deze communicatieproblemen, we leggen uit hoe deze ontstaan en zullen een communicatie-advies opstellen dat toegespitst is op uw specifieke situatie. Daarnaast zal, indien mogelijk, de taal gestimuleerd en geoptimaliseerd worden middels therapie. Op deze manier gaan we samen met u de communicatie zo lang mogelijk zo optimaal mogelijk houden.
Afasie
Afasie Wat is het?
Afasie is een verworven taalstoornis die kan ontstaan na hersenletsel. Dit hersenletsel kan verschillende oorzaken hebben, zoals een CVA (beroerte), een ongeval, een hersentumor, bepaalde vormen van dementie of een andere neurologische ziekte. Hierdoor kunnen problemen ontstaan met spreken, schrijven, lezen en begrijpen van taal. Dit kan zich uiten in het moeilijk kunnen vinden van woorden, een ander woord zeggen dan je bedoelt of moeite hebben met het maken van zinnen. Meestal is het taalbegrip hierbij wel goed. Ook kan het voorkomen dat mensen juist wel veel spreken, maar dat dit voor de gesprekspartner moeilijk te begrijpen is. Deze mensen hebben meer problemen met het taalbegrip. Naast problemen met spreken en begrijpen kunnen ook problemen optreden met lezen en schrijven. Dit levert problemen op in de dagelijkse activiteiten, zoals bijvoorbeeld het lezen van een boek of bij het volgen van de ondertiteling op de tv.
Bij problemen met het schrijven worden ook de dagelijks veel voorkomende dingen moeilijk als het schrijven van bv een email , whatsapp/sms of boodschappenlijstje . Door een afasie kan de communicatie in mindere of meerdere mate bemoeilijkt worden; de ernst en de aard kan bij iedereen verschillend zijn. Het heeft een grote invloed op het sociaal functioneren voor zowel de persoon met afasie als voor zijn/haar omgeving. Na het ontstaan van de afasie is het van belang om zo snel mogelijk te starten met de logopedische therapie, mits de gezondheid en de conditie dat toelaat.
Wat doet de logopedist?
Binnen onze praktijk zijn 2 gespecialiseerde afasie-therapeuten aanwezig. Zij zullen samen met u gaan onderzoeken welke communicatieproblemen aanwezig zijn en welke communicatieve mogelijkheden er zijn. Daarna zal een therapieplan opgesteld worden dat aansluit bij uw problemen en behoeften en toegespitst op uw hulpvraag en doelen. Dit plan bestaat uit voorlichting en adviezen voor uzelf en uw omgeving. Daarnaast zullen oefeningen gedaan worden om de taalproblemen te verminderen.
Het doel is herstel van de taalfunctie en de communicatie waardoor deze verbetert en de gevolgen van de afasie op het persoonlijke leven en de omgeving verminderen, waardoor uw deelname aan de maatschappij weer toeneemt.
Slikstoornissen en slikangst
Wat is het?
De medische term voor slikstoornissen is dysfagie. Er is sprake van een dysfagie wanneer iemand problemen ervaart met kauwen en/of slikken. Dit kan zich uiten door bijvoorbeeld veelvuldig te verslikken, bepaalde voeding niet meer kunnen eten/drinken, speekselverlies, knoeien bij eten/drinken, moeite met het inzetten van de slikbeweging, achterblijven van voeding in de mond of keel en hoesten tijdens eten/drinken. Dysfagie kan een gevolg zijn van verminderde mond- en tongfuncties ten gevolge van neurologische problemen of operaties in het mond- en/of keelgebied. Als slikproblemen niet worden behandeld is er een groter risico op longontstekingen, ongewenst gewichtsverlies of verminderd plezier in eten en drinken. De problemen die men ervaart bij slikangst kunnen lijken op slikstoornissen maar hebben een andere oorsprong. Hierbij is er vaak sprake van een negatieve ervaring rondom slikken, of bijvoorbeeld na lange tijd sondevoeding te hebben gehad, waardoor het slikken als vervelend of zelfs onmogelijk wordt ervaren.
Wat doet de logopedist?
De logopedist brengt als eerste in kaart in welke fase van het slikken er problemen worden ervaren en welke oorzaak deze hebben. Dan volgt er een behandeltraject. Deze is enerzijds gericht op de slikfunctie verbeteren. Er wordt een (intensieve) sliktraining gestart, door middel van oefeningen voor specifieke spiergroepen die betrokken zijn bij het kauwen en slikken. Daarnaast wordt er bepaald welke voeding op dat moment veilig kan worden geslikt en op welke manier dit het meest veilig kan worden uitgevoerd. Dat wordt door middel van een gepersonaliseerd slikadvies bereikt. De behandeling van slikangst zal op een gelijke manier verlopen, echter hierbij is er ook aandacht voor het in kaart brengen van omliggende factoren. Denk hierbij aan een eventuele medische oorzaak, het omgaan daarmee en de invloed van omgevingsfactoren. De logopedist maakt een plan met als doel weer te kunnen genieten van eten en drinken.
Dysartrie
Wat is het?
Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van een neurologische aandoening of bijvoorbeeld bij operatieve veranderingen van mond- en/of tong functies. Mensen met een dysartrie kunnen problemen hebben op een of meerdere van de volgende gebieden: stemgeving, articulatie, ademhaling, resonantie en prosodie. Deze problemen kunnen ontstaan tgv van bv een infarct, MS, Ziekte van Parkinson, PSP, MSA. Er bestaan veel verschillende soorten dysartrie, afhankelijk hiervan kunnen spraakbewegingen te slap of te gespannen zijn, te traag of te snel, ongecoördineerd of verminderd nauwkeurig. Een dysartrie kan de verstaanbaarheid, de natuurlijkheid en de snelheid van de spraak veranderen. Zelfs als de spraak volledig verstaanbaar is, kan een dysartrie aanleiding geven tot frustratie, schaamte of tot het vermijden van contacten.
Wat doet de logopedist?
De logopedist brengt de specifieke spraakproblemen in kaart en maakt dan een behandelplan om deze klachten te verbeteren. De oefeningen kunnen gericht worden op het verbeteren van de spraakfuncties, zoals betere kracht of timing tijdens spreken. Daarnaast kunnen de oefeningen ook gericht worden op hoe er het beste met de spraakproblemen kan worden omgegaan. Ook kan er een communicatieadvies worden verstrekt waardoor de communicatie met anderen geoptimaliseerd kan worden. Het uitgangspunt van de therapie is het verbeteren van de spraakverstaanbaarheid. Hierbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de persoonlijke wensen en doelen van de persoon met dysartrie
Chronisch hoesten
Wat is het?
Er wordt gesproken van chronisch hoesten wanneer er sprake is van aanhoudende hoestklachten, meer dan 2 maanden, welke niet kunnen worden behandeld met medicatie. Deze hoest kenmerkt zich als een droge, geïrriteerde hoest, geprikkeld door de keel en voorkomend in aanvallen gedurende de dag. Deze klacht wordt ook wel ‘hoest hypersensitiviteitssyndroom’ genoemd. Men ervaart een verhoogde hoestprikkel die continue hoesten of aanhoudend keelschrapen kan uitlokken, en zelfs tot hevige hoestbuien kan leiden.
Wat doet de logopedist?
De logopedist kan handvatten bieden bij de hoge lijdenslast die kan worden ervaren door de hoestklachten. De logopedische behandeling heeft als doel controle krijgen over de hoestklachten en de gevolgen hiervan. Er wordt gewerkt aan herkennen van uitlokkende prikkels, hoestonderdrukkende technieken en keel- en luchtwegirritaties verminderen. Ook wordt er aandacht geschonken aan eventuele bijkomende klachten zoals: heesheid, globusklachten (brokgevoel) en/of slikproblemen.
Aerofagie en supragastrich boeren
Wat is het?
Aerofagie en supragastrisch boeren zijn twee soorten overmatig boeren, maar hebben een verschillende oorzaak en ook verschillende logopedische aanpak. Overmatig boeren wordt gekenmerkt door veelvuldig boeren door de dag heen met soms grote gevolgen voor het sociale leven.
• Aerofagie Aerofagie houdt in een opstapeling van lucht in de maag. Dit kan worden veroorzaakt door het in of meeslikken van lucht. Door de opstapeling van lucht kan er boeren ontstaan. Deze vorm van boeren kenmerkt zich door vaker en in hoge aantallen lucht (mee)slikken, een opgeblazen gevoel, uitzetten van de buik en staat vaker in relatie met eten en drinken.
• Supragastrisch boeren Supragastrisch boeren is letterlijk ‘bovenmaags’ boeren. Dit betekent dat deze boeren niet uit de maag komen. Deze boeren ontstaan doordat er lucht in de slokdarm wordt geperst en daarna onmiddellijk wordt opgeboerd. De lucht bereikt dus niet de maag. Een supragastrische boer kan worden veroorzaakt door spierspanning in het keel- en strottenhoofdgebied. Soms liggen hier langer durende middenrif of maagklachten aan ten grondslag.
Deze vorm van boeren kenmerkt zich door hoge aantallen boeren (tien-honderdtallen) per dag, reeksen/aanhoudend boeren, zijn vaak onafhankelijk van eten en drinken en komt niet voor tijdens de slaap.
Wat doet de logopedist?
De logopedist kan handvatten bieden bij de hoge lijdenslast die kan worden ervaren door de boerklachten. De logopedische behandeling heeft als doel verminderen van de boerklachten, meer controle hierover krijgen en de gevolgen hiervan verminderen. Er wordt gewerkt aan bewustwording van de boerklachten, oefeningen rondom een juiste slikactie en ademhaling, verminderen keelspanningen en uitlokkende factoren in kaart brengen en minimaliseren.
Stemproblemen; heesheid
Wat is het ?
Stem is het brongeluid om met klanken te komen tot spraak. De kwaliteit van de stem is bepalend voor de verstaanbaarheid. De stem kan hees, schor, krakerig en zelfs geluidloos worden waardoor spreken vermoeiend wordt en keelpijn of andere klachten gaat opleveren. De beperkingen in communicatie zijn voor de hand liggend; vooral spreken bij achtergrondlawaai, telefoneren, praten in de buitenlucht en bij grotere groepen mensen zijn veel gehoorde klachten. Dit kan komen door organische oorzaken zoals een cyste of poliep, een stembandverlamming of na bestraling als gevolg van kanker in het strottenhoofd.
Ook functionele problemen kunnen leiden tot een hese stem. De toonhoogte is heel bepalend voor een goede stem. Is deze te hoog of te laag dan kan dit leiden tot een slechte kwaliteit van de stem en meer klachten. Overbelasting speelt dan vaak een rol. Deze overbelasting kan veroorzaakt worden door de aard van het werk, dan wel door de hoeveelheid spreken tijdens het werk of de omstandigheden waarin gewerkt moet worden.
Wat doet de logopedist?
Na aanmelding volgt een stemonderzoek. Er wordt gebruik gemaakt van digitale meetinstrumenten zoals Praat, Cool Edit en fonetografie. Hierbij worden opnames gemaakt van lezen, tellen en aanhouden van klanken. De computer berekent dan de ernst van de heesheid, de beperking in volume maken (dynamiek) en de stemhoogten.
Deze resultaten worden met u besproken en afhankelijk van de gegevens wordt dan een behandelvoorstel gedaan.
Globus- en slikklachten
Wat is het?
De volgende klachten vallen onder de noemer globus- en slikklachten: “Er zit een bandje om mijn hals en dat gaat niet weg” “Er zit een prop in mijn keel en ik krijg die niet met hoesten weg” “Ik moet moeite doen met spreken en slikken” “Ik moet met slikken mijn eten naar beneden duwen” “Er zit slijm in mijn keel, moet daardoor veel hoesten en schrapen” “ik heb een brok in mijn keel en een stijve nek” Door deze klachten ontstaat de neiging om veelvuldig de keel te schrapen of vaak te slikken.
Hierdoor raakt de keel (meer) geïrriteerd en kan extra slijm worden geproduceerd. Dit werkt als een vicieuze cirkel. Globusklachten kunnen sterk ongerust maken, maar zijn meestal onschuldig.
Wat doet de logopedist?
Samen met u gaan we kijken naar factoren die mede van invloed zijn op deze problemen. Deze klachten veroorzaken een verhoogde spierspanning in hals- en nekspieren.
De spierspanning kan met een speciale manuele techniek verholpen worden. De methode heet Larynxmanipulatie.
Ziekte van Parkinson
Wat is het?
De ziekte van Parkinson is een complexe ziekte , die ontstaat in de hersenen en die zich bij iedereen anders kan uiten. Binnen het kader van de logopedie kunnen er problemen optreden met spreken ( dysartrie) , kauwen en slikken ( dysfagie) , stemgeving ( dysfonie) en speekselbeheersing. Kleine veranderingen in het spreken kunnen bij mensen met Parkinson een relatief grote invloed hebben op het gemak waarmee gesproken wordt.
Dit is de reden waarom het belangrijk is zo vroeg mogelijk te beginnen met de logopedische therapie. Veranderingen in de spraak en stem kunnen zich uiten in een snelle, steeds onduidelijker wordende articulatie en een zachte, hese stem. Hierdoor wordt de spraakverstaanbaarheid verminderd. Het slikken kan moeilijker of langzamer gaan , waardoor eten, drinken en het wegslikken van speeksel problemen op kan leveren.
Wat doet de logopedist?
Onze praktijk is aangesloten bij ParkinsonNet en de behandeling zal dan ook volgens de geldende richtlijnen gegeven worden, rekening houdend met uw specifieke situatie. De logopedische behandeling richt zich op een intensieve stimulering van de luidheid en passende toonhoogte van het spreken middels de PLVT- methode. Deze methode is speciaal ontwikkeld om de verstaanbaarheids- en stemproblemen effectief te behandelen en gaat uit van een lage en luide stemgeving.
Daarnaast is het belangrijk dat uw omgeving ok betrokken wordt bij de therapie. Door het aanleren en toepassen van de juiste technieken zal de spraakverstaanbaarheid geoptimaliseerd worden.
Mime-therapie bij perifere facialis parese
Wat is het?
Mime therapie is een behandelmethode gericht op het optimale herstel van de symmetrie in de aangezichtsmusculatuur bij rest verschijnselen na een perifere aangezichtsverlamming ( facialis parese) . Deze restverschijnselen kunnen bestaan uit asymmetrie in het gezicht, te weinig of teveel spanning in de aangezichtsspieren, verminderde beweeglijkheid van de spieren en ongewenste meebewegingen ( synkinesen) van spieren in het aangezicht bij spreken en/of eten.
Bij mime therapie leert de patient controle te krijgen over de beweging van de aangezichtsspieren bij gelaatsuitdrukkingen, spreken , eten en drinken.
Wat doet de logopedist?
Bij de intake wordt tijdens de anamnese een observatie en een meting van de aard en de ernst van de asymmetrie in het gelaat uitgevoerd tijdens rust en beweging. Daarna wordt er informatie gegeven over de diagnose , behandeling en prognose.
De behandeling zal bestaan uit ontspanning/massage, oefeningen om de afzonderlijke spieren zo goed mogelijk aan te sturen en te coordineren, oefeningen om ongewenste meebewegingen te onderdrukken, oefeningen voor oog – en lipssluiting gelaatsexpressie, spreken , eten en drinken .
Functionele Neurologische Stoornissen ( FNS)
Wat is het?
FNS betekent: functionele neurologische stoornis. De term FNS, met name de term functioneel, is op het moment de meest geaccepteerde term omdat hierbij de nadruk gelegd wordt op een stoornis in de functie, met een neurologische oorzaak.
Wat er in de hersenen gebeurt, is dat bepaalde hersendelen verkeerd samenwerken. Je kunt dit zien als een probleem in de ‘software’ en niet in de ‘hardware’. Er is dus geen schade aan de hersenen zelf, maar wel in de samenwerking tussen bepaalde hersendelen.
Dit kan leiden tot problemen op verschillende gebieden. Veel voorkomende klachten zijn tremor, verlamming en pijn. Logopedisch kun je ook klachten krijgen, zoals taal- en spraakproblemen, stemproblemen, slikproblemen, globus en hoest- en bovenste luchtwegproblemen.
In de hersenen ligt het gebied dat bewuste bewegingen inzet (zoals spreken en lopen) dichtbij het gebied dat de emotie reguleert. Bij mensen met FNS weten we dat de verbindingen tussen deze twee gebieden heel actief zijn. Dit kan ervoor zorgen dat stressvolle ervaringen (emotionele gebied) van invloed zijn op het functioneren (bewuste bewegingen).
De symptomen van functionele stoornissen zijn reëel ervaren en onvrijwillig. Dit betekent dat je er geen controle over hebt en het buiten je bewuste handelen om gebeurt.
Wat doet de logopedist?
Bij het intakegesprek stelt de logopedist als eerste veel vragen om uw klacht goed in kaart te brengen en volgt aanvullend onderzoek gericht op uw klacht. De logopedist kijkt naar specifieke symptomen, die kenmerkend zijn voor FNS. De logopedist heeft oog voor de omvang van de gevolgen van deze problematiek op het dagelijks leven. Hierbij wordt het bio psycho sociaal model (met betrekking tot lichamelijke- psychische en sociale factoren) meegenomen en wordt samen met u gekeken naar welke factoren op deze gebieden een rol kunnen spelen.
De behandeling is gebaseerd op het omzeilen van de verbindingen in de hersenen die niet goed samenwerken. Hiervoor worden verschillende technieken toegepast waaronder werken met afleiders en uitgaan van automatische functies. Op deze manier worden er strategieën geoefend om een natuurlijk bewegingspatroon te faciliteren en weer bewuste controle te krijgen over bv. spreken, stem en slikken. Dit wordt geleidelijk uitgebreid naar meer functioneel relevante en betekenisvolle activiteiten.
